معرفی ترجمه کتاب گزنفون (کوروش نامه)

کورش نامه کتابی است پرارزش درباره ی شرح زندگی و کشورگشایی های کورش، شاهنشاه بزرگ هخامنشی. در این کتاب گزنفون، مورخ و سردار معروف یونانی، به شرح زندگی کورش می پردازد و سرگذشت وی را از زمان تولد تا درگذشت، آمیخته با پند و افسانه، بیان می کند و اطلاعاتی گران بها درباره ی آداب و رسوم ایرانی، ترتیب جوانان، آیین جنگ آوری، وضع اجتماعی و تشکیلات سلطنتی هخامنشیان به دست می دهد.

این کتاب، علاوه بر فایده های بی شمار تاریخی، از نظر اخلاقی نیز کتابی ارزنده و آموزنده است، و قهرمان کتاب، کورش بزرگ، نمونه ای است از انسان بافضیلتی که دارای سجایای اخلاقی انسانی است.
مترجم در مقدمه كتاب آورده: بدون ترديد يكي از نوابغ مسلم تاريخ و بنيانگزاران بزرگ دوران گذشته، كوروش، سرسلسله سلطنت هخامنشي است، كه در اندك زماني با فعاليت، كياست و اراده قابل تقديري بساط امپراتوري‌هاي متزلزل آن عصر را، يكي بعد از ديگري، برچيد و امپراتوري آريايي‌نژاد ايراني را بنيان نهاد.
در ادامه مقدمه مي‌خوانيم: بهترين كتابي كه از دوران قديم، تاريخ و افسانه را با پند و عبرت درآميخته و دستورالعمل جامعي در كيفيت كارهاي بزرگ كوروش داده، كتابي است به نام «سيروپدي يا تعليم و تربيت كوروش»، كه به قلم گزنفون يوناني تأليف شده و طي آن اخلاق و رفتار كوروش را سرمشق تدبير و ملك‌داري و رعيت‌پروري قرار داده است كه اكنون به عنوان «كوروش نامه» متن كامل آن به طالبان دانش عرضه مي‌شود.
كوروش نامه، كتابي است كه در تدبير و سياست، اداره امور سپاه و كيفيت پيروزي بر خصم، ايجاد امپراتوري و استقرار نظم و اداره امور كشور در هشت فصل تنظيم شده است.
تولد كوروش و دوران كودكي او، «كوروش دوستي» مادي‌ها را جلب كرد، گفتار كوروش و كريزانتاس و فرولاس درباره پاداش سربازان، مذاكره با نمايندگان هندي‌ها درباره جنگ، اولين نبرد در سرزمين دشمن، ضيافت بزرگ كوروش، مراجعت كوروش به پارس و ماد، اعزام استانداران و بازرسان به ايالات، گفتار كوروش در بستر مرگ و وضع پارسيان پس از كوروش از جمله مطالب اين كتاب است.

علی اکبرپور - ali akbarpour

گزنفون و تاریخنگاری او

 

کسنوفون یا گزنفون (به یونانی: Ξενοφῶν) فیلسوف و مورخ یونانی است که سالیان دراز از زندگی خود را در آسیا گذراند. دوران زندگی او حدوداً بین سالهای ۴۳۰ تا ۳۴۵ پیش از میلاد بوده است.

گزنفون از شاگردان سقراط بود و بعدها به خدمت پروخنوس در آمده به عنوان سپاهی اجیر در لشکرکشی کوروش کوچک علیه برادرش اردشیر دوم شرکت کرد. پس از مرگ کوروش، سپاهیان یونانی، گزنفون را به رهبری و قیادت خود برگزیدند. او توانست بازماندهٔ سپاه یونان را از طریق ماد و آسیای صغیر به یونان بازگرداند. آتنی‌ها گزنفون را به تبعید محکوم کردند و او در اواخر عمرش به اسپارت برگشته، در شهر کورینت در گذشت.

گزنفون با همهٔ آوازهٔ جهانگیرش، نویسنده‌ای طراز اول شمرده نمی‌شود او در واقع تاریخ‌نگار و فیلسوفی خودساخته است و در بیشتر نوشته‌هایش عنایت و گرایش خاص او به اخلاق و مسایل تعلیم و تربیت به چشم می‌خورد. گزنفون اغلب کار جهان و زندگی را ساده گرفته و برای هرگونه درد و مشکل اجتماعی و اخلاقی چاره و دارویی در آستین دارد، با این همه، بسان یک مرد به جهت شجاعت و تقوا و سادگیش شخصیتی شایستهٔ احترام است.

معروفترین نوشته‌ی او آناباسیس است که شرح لشکرکشی کوروش کوچک و برگشت ده هزار سرباز یونانی تحت راهنمایی گزنفون به میهنشان است. کوروش نامه (سیروپدی یا تربیت کوروش) که در هشت کتاب پرداخته شده و گزنفون در آن آرای خاص خود را دربارهٔ تربیت جوانان در ضمن این داستان تاریخی بازگو کرده است. میهمانی، یادهای سقراط و آپولوژی نیز از نوشته های معروف او میباشند.

 

کوروشنامه:

کوروش نامه رمانی سیاسی است درباره پرورش و آموزش فرمانروایی آرمانی که برای فرمانرانی و پیشبرد یک سرزمین با خودسرانگیِ نیک‌خواهانه و خردمندانه در برابر بندگانی فرمانبردار و ستایشگر آماده شده‌است. هر چند روشن است که گزنفون نمی‌خواسته تاریخ نگاری کند،ولی نمی‌توان بدرستی گونه ادبی این اثر را تمیز داد. آیا کورش نامه تاریخ خاندان هخامنشی را به درستی بازتاب می‌دهد؟ بسیاری در این باره تردید دارند. چرا که بسیاری از رخدادهای آن دوران پس و پیش شده‌اند یا با همتای تاریخی آن یگانگی ندارند. همدوران نبودن گزنفون (۴۳۱ تا ۳۵۵ پیش از میلاد) و کوروش (۵۸۰ تا ۵۳۰ پیش از میلاد) به خوبی نشان می‌دهد چرا برخی رخدادها در کوروش نامه به دوره‌های پس از وی اشاره می‌کند.

چه بسا، خاور زمینان برای شناسایی زندگی کوروش به رمان گزنفون تکیه بسیار می‌کنند. هر چند تورات زندگینامه کوروش را به گونه دیگری نگاشته‌است، در آمریکا گروه سیاسی بنیانگذار جمهوری ایالات متحده (که در آنجا به پدران بنیانگذار مشهورند) آن را نمونه خوبی برای الهامگیری می‌دانستند. از همین رو توماس جفرسون نیز دو نسخه از آن را همواره با خود داشت. در آن دوران، خواندن کوروش نامه اثر گزنفون و شهریار نوشته نیکولو ماکیاولی برای همه سران کشور اجباری بود. کوروش نامه از آثار کلاسیک دوران یونان باستان شناخته شده‌است و برخی آن را پاسخی به رساله جمهور نوشته افلاتون می‌دانند.

گردآوری: علی اکبرپور - ali akbarpour

منبع: تاریخ هخامنشیان، ایلیا گرشویچ، ترجمه مرتضی ثاقب فر، صص 20-19، تهران: انتشارات جامی، 1385.